Whey proteïne concentraat: meer dan alleen eiwit

Wat is whey proteïne concentraat | Whey proteïne concentraat en cysteïne | Whey proteïne concentraat en lactoferrine | Whey proteïne concentraat en immunoglobulinen | Hoe herken je een kwalitatief whey proteïne concentraat?

Whey proteïne wordt vaak geassocieerd met bodybuilders. Het heeft in de loop der jaren een slechte naam gekregen als sterk bewerkt eiwitpoeder. Onterecht want tegenwoordig is whey proteïne lang niet meer zo bewerkt als het was.

Whey bevat alle aminozuren die je lichaam nodig heeft, het heeft daarom een hogere biologische waarde dan plantaardige eiwitten. Het complete aminozuurprofiel maakt whey tot een hoogwaardig eiwit. Het is goed voor spiergroei en het behoud van sterke botten, maar whey is veel meer dan dat.

We weten allemaal dat moedermelk gezond is voor een baby. Whey proteïne concentraat heeft vergelijkbare kenmerken, waar whey proteïne isolaat en -hydrolisaat dat minder hebben omdat ze meer bewerkt zijn. Daarom richten we ons in dit artikel voornamelijk op whey proteïne concentraat. Laten we de drie belangrijkste eigenschappen ervan bespreken: cysteïne, lactoferrine en immunoglobulinen. Maar eerst: wat is wei-eiwitconcentraat precies?

Wat is whey proteïne concentraat

Whey (of wei) is een restproduct van de kaasproductie. Na het toevoegen van stremsel aan melk blijven wei en wrongel over. De vloeibare wei wordt vervolgens gedroogd tot een poedervorm.

Whey proteïne concentraat bevat voornamelijk eiwit (80%). De rest is vet, koolhydraten en waardevolle bioactieve bestanddelen. Deze bestanddelen, waaronder cysteïne, lactoferrine en immunoglobulinen, maken whey proteïne concentraat uniek.

Andere opties zijn whey proteïne isolaat of zelfs hydrolisaat, dat verder wordt gefilterd om het eiwitgehalte en de opneembaarheid te verhogen. Hoewel het daardoor enkele van die speciale componenten verliest tijdens het productieproces. Om te beginnen is dat cysteïne, maar ook lactoferrine en immunoglobulinen. Meer daarover hieronder.

Whey proteïne concentraat en cysteïne

Misschien ben je al bekend met glutathion als supplement, maar in feite is glutathion een antioxidant die we zelf aanmaken. Aminozuren, vitaminen en mineralen in voeding spelen allemaal een belangrijke rol bij de aanmaak van glutathion. De bekendste daarvan is whey proteïne. Whey proteïne bevat hoge concentraties van het aminozuur cysteïne. Dit is de belangrijkste voorloper voor de productie van glutathion.

En nu een adder onder het gras. Eind jaren tachtig ontdekten onderzoekers dat hitte en bewerking van whey proteïne de hoeveelheid cysteïne (en andere relevante bestanddelen) aanzienlijk vermindert. Voor optimale voordelen voor de productie van glutathion wil je zo min mogelijk verhit en bewerkt whey proteïne.

De meeste studies (door Bounous et al.) naar de relatie tussen whey proteïne en glutathionproductie zijn daarom gedaan met undenatured (wat betekent dat de whey niet meer dan 30 graden is verhit) whey proteïne concentraat, de minst bewerkte vorm van whey proteïne. Overigens werd deze whey proteïne wel bestraald om eventuele bacteriën te doden. Bestraling is binnen Europa niet toegestaan voor biologische producten.

&&&&&

Onverhit versus gepasteuriseerd

Er zijn verschillende gradaties van pasteuriseren. Een studie uit 2001 (Morales et al.) deed onderzoek naar de invloed van de gewone/commerciële manier van pasteuriseren genaamd High-temperature short-time (HTST) op de glutathion bevorderende bestanddelen in whey proteïne. 65 graden gedurende 15 seconden vernietigde 40%. Het verhitten van de melk bij 85 graden in 30 seconden maakte dat 77% van de bestanddelen verloren raakte.

Whey proteïne verhit met Ultra-high temperature (UHT) pasteurization (138–150 °C voor 1-2 sec.) leed nog meer hitteschade tijdens de verwerking en was daarom niet meer in staat glutathione te verhogen.

Whey proteïne concentraat en lactoferrine

Lactoferrine is een ontstekingsremmend eiwit en antioxidant dat van nature in het lichaam voorkomt. De naam Lactoferrine verwijst naar koemelk. Lactoferrine komt dan ook in overvloed voor in whey proteïne. Ferrin staat voor ijzer, omdat Lactoferrine de eigenschap heeft ijzer te binden en te vervoeren.

We krijgen lactoferrine in grote hoeveelheden binnen direct na de geboorte, dankzij het drinken van colostrum en moedermelk. Baby's krijgen wel twee tot drie gram lactoferrine binnen. Hoewel ons lichaam zelf lactoferrine produceert, consumeren we het nooit meer in zulke hoge doseringen als in het begin van ons leven. Een westerse levensstijl met veel sterk bewerkt voedsel, veel (chronische) stress en blootstelling aan allerlei (milieu)gifstoffen heeft een negatieve invloed op je eigen reserves lactoferrine.

Je kan je eigen productie van lactoferrine stimuleren door te sporten, bij voorkeur een snelle sprint. De beste manier om lactoferrine via een externe bron binnen te krijgen is met 20 tot 40 gram whey proteïne.

Whey proteïne concentraat en immunoglobulinen

Immunoglobulinen hebben een belangrijke immunologische functie. Het wordt in de baarmoeder overgedragen van moeder op kind via de navelstreng en door borstvoeding. Dit is de eerste vorming van het immuunsysteem. Pasgeborenen worden zo door passieve immuniteit (via lactoferrine en immunoglobulinen) tegen ziekten beschermd.

Ook de whey van melk blijkt een aanzienlijke hoeveelheid immunoglobulinen te bevatten, ongeveer 10-15 procent van de totale wei-eiwitten.

De meeste studies naar het effect van immunoglobulinen op het immuunsysteem waren tot dusver gericht op pasgeboren herkauwers, zoals kalfjes. Recenter onderzoek richt zich op het effect bij de mens.

Naast cysteïne, lactoferrine en immunoglobulinen bevat whey proteïne vele andere unieke bestanddelen, aminozuren, groeifactoren en bioactieve peptiden. Om je een idee te geven van de hoeveelheid voedingsstoffen die whey proteïne bevat, volgt hier een overzicht van de belangrijkste biologische stoffen:

Immunoglobulinen (A, M en C)
Lactoferrine
β-Lactoglobuline
α-Lactalbumine
Serumalbumine
Glycomacropeptide
IGF-1
IGF-2
Transformerende groeifactor (TGF)-b
Bloedplaatjes-afgeleide groeifactor (Platelet-derived growth factor)
Fibroblast-groeifactor (FGF)
Betacelluline

Hoe herken je een kwalitatief whey proteïne concentraat?

Het is je nu duidelijk dat je het liefst gaat voor een whey proteïne concentraat. Een die zo min mogelijk verhit en bewerkt is (binnen wat volgens de Europese richtlijnen is toegestaan), om de aantallen cysteïne, lactoferrine en immunoglobulinen zoveel mogelijk te behouden.

Het kost wel wat meer, maar door te investeren in een 100% grasgevoerd en gecertificeerd biologisch product steun je de biologische landbouw en de duurzaamheid van onze planeet. Koeien krijgen in de wei de ruimte die ze nodig hebben. Ze bevruchten de bodem op natuurlijke wijze met hun mest en produceren melk van betere kwaliteit met een gunstiger voedingsprofiel.

Tot slot, controleer het etiket op toevoegingen zoals suiker, kunstmatige zoetstoffen, en kunstmatige smaak- en kleurstoffen.

Kortom, het beste whey proteïne concentraat is:

Grasgevoerd
Biologisch
Niet bestraald om de nutriënten zoveel mogelijk in tact te houden
Zo min mogelijk verhit en bewerkt
Getest op aminozuren
Natuurlijk op smaak gebracht (of smaakloos)
Suikervrij
Vrij van kunstmatige zoetstoffen
Is geformuleerd zonder emulgatoren

NoordCode Pure Whey voldoet aan al deze normen. Het is een whey proteïne concentraat afkomstig van biologische Alpen koeien die het hele jaar door grazen in de wei. Het is vanwege Europese richtlijnen niet undenatured - maar de whey eiwitten zijn wel op lage temperaturen voor 15 seconden verwerkt en zonder bestraling om de glutathione bevorderende bestanddelen zoveel mogelijk te behouden. Pure Whey is geformuleerd zonder additieven. Het bevat maar één ingrediënt en dat is 100% grasgevoerd en biologisch whey proteïne concentraat.